Obowiązek sporządzenia dokumentacji cen transferowych bywa coraz częściej przedmiotem kontroli ze strony organów podatkowych o czym pisaliśmy tutaj.
Przepisy prawa podatkowego sankcjonujące czynności związane z obowiązkiem przygotowania dokumentacji cen transferowych są rozległe i rozproszone w ustawach podatkowych i kodeksie karnym skarbowym. W związku z tym pragniemy zebrać i usystematyzować te regulacje prawne które odnoszą skutek względem podatników i organów zarządzających.
Dokumentacja cen transferowych – kiedy organ może żądać jej przedstawienia?
Organy podatkowe są uprawione do żądania przedłożenia dokumentacji cen transferowych podczas czynności sprawdzających oraz w trybie kontroli podatkowej i postępowania podatkowego. Na etapie czynności sprawdzających działania organów podatkowych ograniczone są do formalnej oceny dokumentacji cen transferowych. Możliwość oceny merytorycznej rozpoczyna się na etapie kontroli podatkowej i postępowania podatkowego. Poza trybami postępowania wskazanymi w ordynacji, z żądaniem przedłożenia dokumentacji cen transferowych mogą wystąpić również organy kontroli skarbowej w ramach przeprowadzanej kontroli skarbowej.
Sankcje dotyczące podatnika
Doszacowanie dochodu
Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustanawiają obowiązek przedłożenia w terminie siedmiu dni na żądanie organu dokumentacji podatkowej. Jeżeli podatnik nie spełni obowiązku organ może nałożyć sankcyjną stawkę 50% na doszacowany dochód.
Podatnik który sporządzi dokumentację cen transferowych i przedłoży ją organowi w terminie siedmiu dni, nie jest narażony na ryzyko zastosowania 50% stawki podatku dochodowego.
Doszacowanie VAT
W myśl art. 32 ust. 1 ustawy o VAT organ podatkowy może zakwestionować podstawę opodatkowania w transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi w przypadku gdy związek pomiędzy podmiotami dokonującymi danej transakcji miał wpływ na jej wysokość oraz wynagrodzenie. Organ podatkowy jest uprawiony do określenia podstawy opodatkowania zgodnie z wartością rynkową.
Przesłanki do szacowania podstawy opodatkowania VAT:
- Określenie podstawy opodatkowania przez kontrahentów poniżej wartości rynkowej, przy braku prawa do odliczenia podatku przez nabywcę lub usługobiorcę
- Określenie podstawy opodatkowania czynności zwolnionej przez kontrahentów poniżej wartości rynkowej, przy braku pełnego prawa do odliczenia podatku przez dostawcę lub usługodawcę
- Określenie podstawy opodatkowania przez kontrahentów powyżej wartości rynkowej, przy braku pełnego prawa do odliczenia podatku przez dostawcę lub usługodawcę.
Odpowiedzialność podmiotu zbiorowego
Odpowiedzialność podmiotu zbiorowego wynika z przepisów ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Warunkiem wystąpienia odpowiedzialności podmiotu zbiorowego jest potwierdzenie prawomocnym wyrokiem popełnienia przestępstwa karno-skarbowego przez osobę fizyczną. Podmiotem zbiorowym w rozumieniu ustawy jest m.in. osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej (spółki osobowe), przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną a także zagraniczna jednostka organizacyjna. Katalog kar orzekanych przez sąd wobec podmiotu zbiorowego obejmuje kary pieniężne, przepadek przedmiotów, zakazy związane z prowadzoną działalnością. Praktyka prawna wskazuje że pociągnięcie do odpowiedzialności w ramach tej ustawy należy do wyjątków.
Sankcje karne skarbowe dotyczące organów zarządzających podatnika
Ustawa z dnia 10 września 1999 r. kodeks karny skarbowy reguluje – choć nie wprost – zasady odpowiedzialności karno-skarbowej za nadużycia w przedmiocie cen transferowych. Za działania osoby prawnej w zakresie prawa podatkowego odpowiedzialność ponosi osoba fizyczna która zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi danego podmiotu. Na gruncie tej ustawy odpowiedzialnością karną zagrożeni są członkowie zarządu osoby prawnej oraz osoby którym powierzono nadzór nad rozliczeniami podatkowymi.
Nałożenie sankcji grozi za nieujawnienie właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania oraz niezłożenie deklaracji (nie sporządzenie dokumentacji cen transferowych), przez co dochodzi do narażenia podatku na uszczuplenie. Tym samym skutkuje podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy albo niedopełnienie obowiązku zawiadomienia o zmianie danych w składanych deklaracjach lub oświadczeniach, jeżeli w wyniku takich działań podatek został narażony na uszczuplenie. Minimalna grzywna w stawkach dziennych wynosi ok. 580 zł., natomiast maksymalna grzywna w stawkach dziennych wynosi ok. 16 800 000 zł. W praktyce jednak jest to zazwyczaj kara grzywny w wysokości kilku tysięcy złotych.
